Fanatiek baantjes zwemmen levert niet automatisch een baan op

Natuurlijk kunnen werkloze vijftigplussers wel een beetje peptalk gebruiken. Wie zich als ontslagen werknemer suf solliciteert en steeds maar te horen krijgt dat hij "niet in het profiel past", loopt een grote kans dat hij verbitterd raakt of ontmoedigd. Sporten kan dan helpen om je een goed gevoel te bezorgen, maar levert niet automatisch een baan op. Want ook ambassadeur John de Wolf kan de vacatures niet even uit zijn mouw schudden. Daarom lijkt ook dit konijn uit de hoge hoed meer op een schijnbeweging dan een structurele oplossing.

Laat ik voorop stellen dat ik goed begrijp waarom minister Asscher zijn oog op John de Wolf heeft laten vallen. Niet alleen is de ex-voetballer een innemende persoonlijkheid, hij is ook de personificatie van een vijftiger die blaakt van gezondheid en geen uitdaging uit de weg gaat. Ik ken De Wolf niet persoonlijk, maar heb hem wel een keer geïnterviewd toen hij Feyenoord verruild had voor een Britse club. Ook daar werd hij in korte tijd zo populair dat het leek of Wolverhampton speciaal naar hém was vernoemd. Zijn Rotterdamse supporters waren zo trouw dat ze hem per bus achterna reisden om hun idool nog een keer te kunnen zien spelen. Als ik aan John de Wolf denk, dan denk ik aan die busreis en aan zijn openhartigheid. Want tijdens het interview biechtte hij op dat er snel een einde zou komen aan zijn Britse avontuur als zijn vrouw last kreeg van heimwee. Zijn leven draaide niet alleen om hem, maar ook om zijn gezin.

Je kunt je dus geen betere coach wensen als werkloze vijftiger, al zal er waarschijnlijk meer voor nodig zijn dan dit om ook de arbeidsmarkt in beweging te krijgen. Toch heeft hij helemaal gelijk: wie gaat sporten, ziet niet alleen zijn conditie met sprongen vooruit gaan maar ook zijn weerbaarheid en zijn zelfvertrouwen. Het heeft geen nut om op de bank te gaan zitten mokken, zelfs niet als je nooit meer aan de bak komt. Sport is een gezonde hobby, dus wie graag fietst of hardloopt heeft automatisch een doel in het leven en zal zich niet snel vervelen. Bij sollicitatiegesprekken - als je al zover weet te komen - maak je als sporter een veel vitalere indruk en dat kan net de doorslag geven. Alleen gaat dat dan wel ten koste van een andere vijftiger die zich iets minder makkelijk laat motiveren.

Dat is dus een beetje een instinker. Daarnaast is dat enthousiaste praatje over vitale vijftigers precies wat het is: peptalk. Nachtdiensten kunnen het werk extra zwaar maken en dat geldt zeker voor de hierboven afgebeelde buschauffeur die tijdens zijn werk door twee gewapende mannen is beroofd van wat kleingeld. Zijn verhaal stond afgelopen zaterdag in Trouw, op dezelfde dag dat John de Wolf zich in het AD voorstelde als ambassadeur van oudere werklozen. Als je zoiets traumatisch hebt meegemaakt als buschauffeur, leef je daarna voortdurend in angst en daar komt - naast de gewone werkdruk - nog de ergernis bij over zwartrijders en onbeschoft gedrag. Hoe deze 56-jarige man de komende twaalf jaar heelhuids door moet komen is me dan ook een raadsel, nog los van de vraag hoe hij er dan lichamelijk en geestelijk aan toe is. Anders gezegd: je gunt hem geen baan, maar een lintje voor zijn moedige gedrag (hij weigerde namelijk zijn geldlade af te staan) en een welverdiende VUT.

Dat is meteen ook de tweede instinker. De enthousiaste verhalen over werkloze vijftigers maskeren namelijk de problemen waar werkende zéstigers tegenaan lopen. Op papier is de pensioengerechtigde leeftijd met twee jaar verhoogd, maar in de praktijk werken mensen tegenwoordig vaak zeven jaar langer. Ik ben nu een boek aan het lezen van Cisca Dresselhuys uit 2011 waarin staat dat je in die tijd een bezienswaardigheid was als je nog werkte op je 63ste. In amper een paar jaar tijd is die situatie totaal omgedraaid, zonder dat we ons als samenleving afvragen of dat wel een haalbare kaart is. Het is een troostrijke gedachte dat John de Wolf straks bij de finish op je staat te wachten met een bos bloemen, maar de kans bestaat dat je dan helemaal op bent en totaal geen puf meer hebt om in de kantine nog even gezellig bij te kletsen.